در سال ۱۹۸ هـ.ق پس از فتح بغداد و کشته شدن امین خلیفه عباسی، مامون خلافت را برعهده گرفت. وی تا سال ۲۰۴ در مرو بود و سپس به بغداد رفت. یکی از کسانی که به مامون در جنگ هایش با امین کمک بسیار کرد، طاهر ذوالیمینین بود. به همین دلیل او والی خراسان شد.طاهر ذوالیمینین پس از آن که به امارت خراسان رسید و جای پای خود را محکم کرد؛ درصدد استقلال برآمد. این بود که فرمان داد نام خلیفه را از نماز جمعه حذف کنند. و سپس اولین سلسله ایرانی را پس از ورود اسلام تشکیل داد. این اقدام اگر چه دلیرانه و بزرگ بود؛ اما دیری نپایید که او به گونه ای مرموز درگذشت. پس از وی فرزندانش حکومت را در دست گرفتند و مقر حکومت همه آن ها همانند پدرشان نیشابور بود. از این رو توس در سایه نیشابور قرار گرفت. آخرین حکمران طاهریان، محمدبن طاهر بود؛ فردی ضعیف که در برابر یعقوب لیث صفار شکست خورد و دودمان خود را بر باد داد. طاهریان نخستین سلسله ایرانی هستند که بر بخش‌های مهمی از ایران یعنی خراسان، هندوستان، کرمان، گرگان و برخی از مناطق طبرستان، ری و همدان حکومت کردند. دولت طاهریان در حدود ۵۵ سال توانست حاکمیتی یکپارچه تشکیل دهد.