شماره ثبت آثار ملی: 13370

قدمت: پهلوی دوم

پیشینه اثر:

چون این کلیسا نزدیک به میدان ده‌دی است و دارای مدرسه‌ای متروکه که در گذشته متعلق به دانش آموزان ارمنی بوده است، با نام‌های "کلیسای ده‌دی و مدرسه ارمنی‌ها" خوانده‌می‌شود. این فضا در حال حاضر کاربری مسکونی- مذهبی دارد.  

ارزش‌های اثر:

 مساحت این اثر 2193 مترمربع می‌باشد. دو گنبد مخروطی شکل این کلیسا که در راس هر دوی آن‌ها صلیب قرار‌گرفته‌است از ویژگی‌های بارز و منحصر به‌فرد این ساختمان به‌شمارمی‌روند. گنبد بزرگتر در وسط ساختمان تشکیل گنبد مخروطی داده‌است. صلیب موجود در باﻻی این گنبد از جنس آهن است که دارای منبت کاری زیبایی می‌باشد. در حاشیه زیر گنبد یک ردیف کاشی سفید رنگ چیده‌شده‌است که در وسط هر کاشی طرحی از یک گل سبز رنگ چهارپر مشاهده‌می‌شود. در پایین این نوار کاشی قوس‌های نیم‌دایره‌ای در کنار یکدیگر با کنار هم قرار‌دادن یک ردیف آجر کلوک تکرارمی‌شوند که تعداد آن‌ها یازده عدد است. در وسط هر قوس پنجره کوچکی است که باﻻی آن به موازات قوس پیرامونش، قوس‌دار می‌باشد. از این یازده پنجره نور ملایمی به طبقه پایین کلیسا بر روی ستون‌ها تابیده‌می‌شود. قطر تقریبی این گنبد 2 متر و ارتفاع تقریبی حجم مخروطی آن نیز 1 متر است. گنبد مخروطی شکل دیگری در باﻻی فضای ورودی کلیسا قراردارد. صلیب آهنی کوچک‌تری در راس این گنبد قراردارد. در ساقه این گنبد هفت حفره عمودی طاق‌دار قرار‌دارد که ارتعاشات صدای ناقوس نصب شده در زیر گنبد را به فضای اطراف پخش‌می‌کند. کتیبه سنگی به زبان ارمنی در باﻻی درب ورودی به سالن اجتماعات کلیسا از ویژگی‌های قابل توجه این ساختمان است. از درب ورودی که واردمی‌شویم فضای پیلوتی در مقابل ما قرارمی‌گیرد. پس از فضای پیلوت حیاط نسبتا بزرگ مدرسه قرارگرفته‌است. ساختمان کلیسا دو طبقه است. در طبقه دوم بنا تراسی با فرم شش ضلعی قراردارد. این تراس دور تادور ساقه گنبد مخروطی شکل جلوی ساختمان را گرفته‌است. نور آفتاب از هفت روزنه باریک و بلند موجود در بدنه ساقه این گنبد به پاگرد ورودی کلیسا هدایت می‌شود و نور متمرکز را نیز در این مکان ایجادمی‌کند. حیاط اصلی کلیسا در گذشته بزرگتر از این بوده‌است و دیوار جلوی حیاط آن الحاقی است.