مشهد واژه ای عربی و اسم مکان است و در لغت به معنی محل دیدار، جای دیدنی و زیارتگاه آمده است. اما در میان عموم مردم، به معنی محل شهادت شناخته می شود. این نام از آن روی بر این شهر نهاده شد که مأمون حضرت امام رضا (ع) را در سال 203 ه.ق. در این محل به شهادت رساند و پیکر مطهر امام (ع) را در آن بقعه کنار گور هارون به خاک سپرد. شهرت مشهد در طول تاریخ، مرهون وجود مقدس آن امام (ع) است.
شهرستان مشهد واقع در استان خراسان رضوی به لحاظ موقعیت، از شمال به شهرستان کلات از شمال غربی به درگز، از غرب به طرقبه شاندیز، چناران و نیشابور و از شرق به سرخس و تربت جام محدود می شود. شهر مشهد مرکز شهرستان مشهد، در انتهای جنوبی دشت توس واقع شده و مبنای آخرین تقسیمات سیاسی کشور، دارای سه بخش مرکزی، احمدآباد و رضویه و سه شهر به نام های مشهد، ملک آباد و رضویه می باشد. در برآورد سال 1377 شمسی محدوده ای به وسعت 185 کیلومتر مربع را به خود اختصاص داده است که در شمال شرق استان خراسان رضوی قرار دارد. این شهر در عرض جغرافیایی 36 درجه و 17 دقیقه و طول جغرافیایی 59 درجه و 35 دقیقه واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 970 (999.2) متر است. دشت مشهد با دو رشته کوه موازی با جهت شمال غربی- جنوب شرقی محصور شده است. رشته کوه هزارمسجد که ادامه رشته ارتفاعات کپه داغ است، در شمال این دشت واقع شده و دارای کوه هایی به ارتفاع بیش از 2000 متر است و اژدر کوه با ارتفاع تقریبی 3000 متر مهمترین آن است. ارتفاعات بینالود و آلاداغ در ناحیه جنوب دشت مشهد واقع هستند و امتداد ارتفاعات البرز محسوب می شوند. هرچه از شمال غرب به طرف جنوب شرق پیش می رویم از ارتفاع این رشته کوه ها کاسته می شود. این شهر از آب و هوای معتدل و متمایل به سرد و خشک با مقدار حرارت 13.7 درجه برخوردار می باشد. رشته کوه های شمالی و جنوبی دشت مشهد سبب شکل گیری دره های حاصلخیزی در این منطقه شده است. دره وسیع و حاصلخیز کشف رود، دره های کم عرض و مصفای بینالود همچون دره طرقبه، جاغرق، شاندیز، زشک و ... از آن جمله اند. وجود چنین تنوعی در ارتفاعات، شرایط اقلیمی متنوعی را در ناحیه شهری مشهد ایجاد کرده است. در این میان شهر مشهد در حاشیه جنوبی دره کشف رود، واقع در دشت مشهد قرار گرفته است. این شهر از نظر توپوگرافی دارای شیب ملایمی حدود 2 درصد، غرب به جنوب شرقی و در امتداد جنوب به شمال شرق است. مشهد در نواحی گسترش یافته جنوبی به دامنه ارتفاعات جنوبی پیوند خورده است که دارای شیب های تندتری نسبت به محدوده های دیگر شهر می باشد. در محدوده شهر مشهد عرض این دره به 28 تا 30 کیلومتر می رسد.